چه چیزی باعث گرفتگی عضلات می شود؟
گرفتگی عضلات یکی از مشکلات شایع در بین ورزشکاران، کوهنوردان و حتی افراد عادی بوده که ممکن است در هر زمانی رخ دهد. این انقباض ناگهانی و دردناک عضله معمولاً نتیجه‌ی عواملی مانند کمبود مواد معدنی، کم آبی بدن، خستگی بیش ازحد یا جریان نامناسب خون در عضله می باشد. شناخت دقیق علت گرفتگی عضلات خواهد توانست به پیشگیری از بروز آن کمک کند و عملکرد بدنی را بهبود بخشد. در ادامه به بررسی علمی و دقیق دلایل اصلی گرفتگی عضلات و روش های جلوگیری از آن خواهیم پرداخت.
چه چیزی باعث گرفتگی عضلات می شود؟
گرفتگی عضلات یکی از مشکلات رایج در بین کوهنوردان، ورزشکاران و حتی افرادی بوده که فعالیت بدنی زیادی ندارند. این پدیده به معنی انقباض ناگهانی و غیرارادی عضله یا گروهی از عضلات است که معمولاً با درد شدید و سفتی همراه است. برای درک بهتر این موضوع، لازم است عوامل مؤثر بر بروز گرفتگی عضلانی را از دیدگاه علمی بررسی کنیم.
۱. کمبود الکترولیت ها و مواد معدنی
بدن برای عملکرد طبیعی عضلات به موادی مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم نیاز دارد. هنگامی‌که میزان این مواد در بدن کاهش می یابد، تعادل الکتریکی سلول های عضلانی بر هم خورده و عضلات به‌طور ناگهانی منقبض خواهد شد.
- کمبود پتاسیم: موجب اختلال در پیام رسانی عصبی به عضلات خواهد شد.
- کمبود منیزیم و کلسیم: باعث افزایش تحریک پذیری عضلات و بروز اسپاسم می گردد.
به همین دلیل مصرف میوه ها، سبزیجات و مایعات کافی نقش مهمی در پیشگیری از گرفتگی عضلات دارد.
۲. کم آبی بدن (Dehydration)
وقتی بدن آب کافی ندارد، غلظت خون افزایش یافته و جریان اکسیژن و مواد مغذی به عضلات کاهش خواهد یافت. در نتیجه، عضلات دچار خستگی و انقباض ناگهانی می شود. این حالت به‌ویژه در کوهنوردی، ورزش های تابستانی و فعالیت های سنگین بیشتر دیده خواهد شد. نوشیدن مکرر آب و نوشیدنی های الکترولیتی در طول فعالیت بدنی، بهترین روش جلوگیری از این نوع گرفتگی است.
۳. خستگی و فشار بیش از حد به عضلات
استفاده بیش ازحد از عضلات بدون استراحت کافی، یکی از دلایل شایع گرفتگی می باشد. این مسئله در کوهنوردی های طولانی مدت، دویدن یا تمرینات قدرتی دیده خواهد شد. تجمع اسید لاکتیک در عضلات باعث تحریک پایانه های عصبی و ایجاد انقباض دردناک می گردد.
بهتر بوده پس از هر فعالیت شدید، حرکات کششی و ریکاوری عضلات انجام شود تا از اسپاسم جلوگیری گردد.
۴. جریان خون ناکافی در عضلات
گاهی گرفتگی عضله به دلیل کاهش جریان خون در اندام‌ها به‌ویژه پاها ایجاد خواهد شد. افرادی که به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت می نشینند یا می ایستند، بیشتر دچار این حالت می شوند. در این شرایط، عضله اکسیژن کافی دریافت نکرده و دچار انقباض می شود.
۵. دمای پایین و سرمای محیط
سرما موجب انقباض طبیعی عضلات برای حفظ حرارت بدن خواهد شد. اما در صورت تداوم، این واکنش دفاعی به گرفتگی واقعی تبدیل می شود. به همین دلیل در کوهنوردی های زمستانی یا صعودهای سرد، پوشش گرم و حرکات کششی قبل از شروع فعالیت ضروری می باشد.
۶. بیماری ها و عوامل پزشکی
در برخی موارد، گرفتگی مکرر عضلات نشانه‌ی یک مشکل زمینه ای بوده، مانند:
- دیابت یا مشکلات تیروئید
- بیماری های عصبی و متابولیک
- گردش خون ضعیف یا کم‌خونی
در این شرایط، مشاوره با پزشک و بررسی وضعیت بدن ضروری می باشد.
۷. داروها و مکمل ها
برخی داروها مانند مدرها (دیورتیک ها)، داروهای فشار خون یا مکمل های خاص می توانند موجب کاهش پتاسیم یا منیزیم بدن شوند و احتمال گرفتگی عضله را افزایش بدهند.
۸. پیشگیری از گرفتگی عضلات
برای کاهش احتمال بروز گرفتگی عضلانی، رعایت چند نکته کلیدی مؤثر می باشد:
- نوشیدن آب کافی پیش، حین و بعد از فعالیت
- مصرف غذاهای سرشار از پتاسیم (مثل موز)، منیزیم (مثل بادام) و کلسیم (مثل لبنیات)
- انجام حرکات کششی قبل و بعد از ورزش
- استفاده از لباس مناسب با دمای محیط
- استراحت کافی میان تمرینات و فعالیت ها
جمع بندی کلی:
گرفتگی عضلات نتیجه‌ی ترکیبی از کمبود مواد معدنی، کم‌آبی، خستگی و شرایط محیطی نامناسب می باشد. با آگاهی از این عوامل و رعایت اصول تغذیه و ریکاوری، می توان تا حد زیادی از این مشکل پیشگیری کرد.
اگر به کوهنوردی یا فعالیت های سنگین علاقه مندید، حتماً قبل از شروع، بدن خود را آماده کرده و آب کافی بنوشید تا از گرفتگی و آسیب عضلانی جلوگیری شود.
به پایان این مقاله رسیدیم، امیدواریم که مقاله “چه چیزی باعث گرفتگی عضلات می شود؟” مورد قبول شما بوده باشد. همچنین ممکن است بخواهید مقاله دیگر ما را در مورد “راهنمای کمک های اولیه در کوهنوردی” را هم ببینید.