ادم مغزی چیست؟
ادم مغزی یکی از جدی ترین عوارضی بوده که ممکن است در اثر صعود به ارتفاعات زیاد یا به دنبال ضربه، عفونت یا سایر بیماری ها در بدن ایجاد شود. در این وضعیت، مایع اضافی در بافت های مغز جمع شده و باعث افزایش فشار درون جمجمه می گردد. این مشکل می تواند تهدیدی برای جان فرد باشد و در صورت عدم درمان فوری، آسیب دائمی به مغز وارد خواهد کرد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر علل، علائم، روش های پیشگیری و درمان ادم مغزی، به ویژه در کوهنوردی و صعودهای ارتفاع بالا خواهیم پرداخت.
HACE (ادم مغزی در ارتفاع بالا)
باعث تورم مغز شما به دلیل کمبود اکسیژن در ارتفاعات بالا خواهد شد. این بیماری هر کسی را، از کوهنوردان حرفه ای گرفته تا علاقه مندان به فعالیت های فضای باز که برای اولین بار به آن روی می آورند، تحت تأثیر قرار خواهد داد. اگر در ارتفاعات بالا احساس خستگی، سرگیجه یا گیجی کردید، فوراً کوهنوردی را متوقف کرده و با اورژانس تماس بگیرید
ادم مغزی یا ورم مغزی چیست؟
ادم مغزی ناشی از ارتفاع بالا یا HACE، نوعی بیماری تهدید کننده زندگی از ارتفاع بوده که در آن مغز شما هنگام رسیدن به ارتفاعات بالا متورم خواهد شد. سطح اکسیژن در ارتفاعات بالا کمتر از مقداری بوده که بدن شما آن را طبیعی می داند. در نتیجه، مغز شما با تورم به کمبود اکسیژن واکنش منفی نشان خواهد داد. جمجمه شما حاوی مغز شماست، بنابراین وقتی مغز شما متورم می شود، فضای زیادی برای آن وجود ندارد. فشار مغز شما بر جمجمه خطرناک است و بر عملکرد بدن شما تأثیر می گذارد.
علائم رایج ادم مغزی شامل مشکل در هماهنگی، احساس ضعف، خستگی و گیجی است.
ادم مغزی اغلب کوهنوردان، طبیعت گردان یا علاقه مندان به فضای باز را که به کوهستان یا مناطقی از جهان که ارتفاع آنها به طور قابل توجهی بالاتر از سطح دریا است سفر می کنند، تحت تأثیر قرار می دهد.
ادم مغزی چقدر شایع است؟
ورم مغزی کمتر از ۱٪ از افرادی را که به ارتفاع بالاتر از ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ متر یا ۲.۵ تا ۳ مایل بالاتر از سطح دریا می رسند، تحت تأثیر قرار می دهد. این نوع، نادرترین نوع بیماری ارتفاع است.
علائم ادم مغزی چیست؟
علائم اولیه HACE عبارتند از:
- سردرد
- خستگی
- سرگیجه
- سرگیجه (ورتیگو)
- تهوع و استفراغ.
- خواب آلودگی
- گیجی.
اگر هر یک از علائم شدید ادم مغزی زیر را در ارتفاعات بالا تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد شدید.
- از دست دادن هماهنگی ( آتاکسی)
- ضعف و سستی.
- گفتار نامفهوم.
- گیجی، از دست دادن حافظه، توهم (تغییر وضعیت ذهنی).
- از دست دادن هوشیاری .
- تشنج
معمولاً فردی که دچار ادم مغزی خواهد شد، خودش متوجه شدت بیماری نیست. اگر همراه شما در ارتفاعات دچار تغییرات ناگهانی در رفتار، هوشیاری یا سلامت عمومی شد، باید فوراً اقدام کنید. در صورت امکان، او را به ارتفاع پایین‌تر منتقل کرده و بلافاصله با شماره های امداد (مانند 112 یا خدمات اورژانس محلی) تماس بگیرید تا کمک پزشکی دریافت شود. هرگز در چنین شرایطی به صعود ادامه ندهید، زیرا این کار می تواند خطر مرگ را به طور جدی افزایش بدهد.
چه چیزی باعث ادم می شود؟
هیپوکسی عامل اصلی بروز ادم مغزی در اثر ارتفاع بالا (HACE) می باشد. هیپوکسی به معنای کاهش میزان اکسیژن در بافت های بدن است و زمانی رخ می دهد که بدن نتواند اکسیژن کافی دریافت یا استفاده کند. در ارتفاعات زیاد، به‌دلیل کمبود اکسیژن در هوا، مغز یکی از نخستین اندام‌هایی است که تحت تأثیر قرار می گیرد. اگر بدن فرد هنوز به ارتفاع عادت نکرده باشد، این کمبود اکسیژن می تواند باعث تورم بافت های مغز و بروز علائم خطرناک ادم مغزی شود.
عوامل خطر ابتلا به ادم مغزی چیست؟
اگر موارد زیر را داشته باشید، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به ادم مغزی باشید:
- سابقه بیماری ارتفاع داشته باشید.
- در فعالیت های بدنی سنگین شرکت می کنند.
- به سرعت از ارتفاع پایین‌تر به ارتفاع بالاتری رسید.
ادم مغزی می تواند هر کسی را در هر سنی و با هر سطح تجربه کوهنوردی تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری معمولاً برای افرادی اتفاق می افتد که به ارتفاعات بالا عادت ندارند یا هرگز زمانی را در منطقه‌ای از جهان که ارتفاعات بالا دارد، نگذرانده‌اند.
عوارض ادم مغزی چیست؟
اگر ادم مغزی درمان نشود، می تواند منجر به کما و مرگ شود. عوارض می تواند ظرف ۲۴ ساعت پس از شروع علائم، به دلیل فتق مغز، رخ دهد. فتق مغز زمانی است که فشار داخل جمجمه (فشار داخل جمجمه) مغز را به بافت سفتی که هر بخش مغز را تقسیم می کند، فشار می دهد. این فشار به مغز آسیب می رساند و از جریان خون به آن جلوگیری می کند.
اثرات طولانی مدت ادم مغزی چیست؟
کمبود اکسیژن (هیپوکسی)، که باعث HACE می شود، می‌تواند منجر به اثرات طولانی مدت بر بدن شما شود، از جمله:
- از دست دادن حافظه.
- اختلال شناختی .
- تغییراتی در شخصیت شما ایجاد می شود.
- از دست دادن بینایی .
- مشکل در تکلم و بلع .
اگر به سرعت درمان شود، خطر ابتلا به اثرات طولانی مدت ادم مغزی کم است.
ادم مغزی چگونه تشخیص داده می شود؟
یک ارائه دهنده خدمات درمانی به سرعت ادم مغزی را تشخیص می دهد تا بلافاصله آن را درمان کند. تشخیص شامل معاینه عصبی و بررسی علائم، سابقه پزشکی و سابقه سفر شما (برای تشخیص اینکه آیا در ارتفاعات بالا بوده‌اید یا خیر) توسط ارائه دهنده خدمات درمانی شما است.
اگرچه همیشه برای تشخیص لازم نیست، آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آزمایش خون برای بررسی تعداد بالای گلبول های سفید خون و اندازه‌گیری نمک های موجود در خون.
- ام آر آی یا سی تی اسکن .
چگونه ادم مغزی را درمان می کنید؟
درمان ادم مغزی شامل موارد زیر است:
- به ارتفاع پایین تری نقل مکان کنید (حداقل ۱۰۰۰ متر پایین‌تر یا حدود نیم مایل). در صورت امکان، با شخص دیگری که می تواند به شما کمک کند سفر کنید. سعی کنید فعالیت های بدنی را به حداقل برسانید.
- استفاده از اکسیژن مکمل یا یک محفظه پرفشار قابل حمل .
- مصرف داروهایی مانند دگزامتازون ) کورتیکواستروئید ) یا استازولامید برای کاهش تورم مغز.
چه مدت بعد از درمان احساس بهتری خواهم داشت؟
پس از درمان، بسته به شدت بیماری، باید ظرف چند روز تا چند هفته احساس بهتری داشته باشید. در بیشتر موارد، بیماری ظرف چند روز و نه چند هفته بهبود می یابد.
آیا می‌توان از ادم مغزی پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای جلوگیری از ورم مغزی، عادت کردن به ارتفاعات بالا است. عادت کردن به ارتفاعات بالا شامل اجازه دادن به بدن برای سازگاری تدریجی با تغییرات سطح اکسیژن است. رسیدن سریع به ارتفاع بالا که بدن شما برای آن آماده نیست، منجر به ادم مغزی و سایر انواع بیماری ارتفاع می شود.
شما می‌توانید با بالا رفتن تدریجی، خودتان را با شرایط وفق دهید. برای مثال، اگر در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا (بیش از ۱.۷ مایل) هستید، صعود (صعود به بالا) خود را به ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر (حدود یک چهارم مایل) در روز محدود کنید. این می‌تواند چالش برانگیز باشد زیرا برای رسیدن ایمن به ارتفاع مورد نظر، به زمان قابل توجهی نیاز دارید.
به پایان این مقاله رسیدیم، امیدواریم که مقاله “ادم مغزی چیست؟” مورد قبول شما بوده باشد. همچنین ممکن است بخواهید مقاله دیگر ما را در مورد “بیماری ارتفاع چیست؟” را هم ببینید.
سوالات متداول:
تفاوت بین AMS و HACE چیست؟
HACE (ادم مغزی ناشی از ارتفاع بالا) نوعی نادر اما شدید از AMS (بیماری حاد کوهستان) است. ادم مغزی همچنین به عنوان AMS مرحله آخر یا نهایی شناخته می شود. AMS بیماری است که هنگام صعود سریع به ارتفاعات بالا تجربه می کنید. این بیماری شامل علائمی مانند سردرد، حالت تهوع، سبکی سر و تنگی نفس است. هر دو بیماری زمانی اتفاق می افتند که بدن شما در ارتفاعات بالا اکسیژن کافی دریافت نمی کند.