راهنمای صعود به قله علم کوه؛ دومین قله بلند ایران
قله علم‌کوه با ارتفاع ۴۸۵۰ متر، پس از دماوند، دومین قله بلند ایران محسوب خواهد شد و یکی از مهم‌ترین مقاصد کوهنوردی در کشور می باشد. این قله در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی کلاردشت و در استان مازندران واقع شده و به دلیل دیواره های مرتفع، مسیرهای فنی و چشم انداز های بی نظیر، از چالش برانگیزترین صعودهای ایران به شمار می رود. صعود به علم کوه برای کوهنوردان مبتدی توصیه نخواهد شد، اما با برنامه ریزی مناسب، تمرین کافی و تجهیزات استاندارد، این قله می تواند تجربه ای هیجان انگیز برای کوهنوردان نیمه حرفه ای و حرفه ای باشد. در راهنمای صعود به قله علم کوه؛ دومین قله بلند ایران و تجهیزات مورد نیاز، نکات ایمنی و اقامتگاه های مسیر را بررسی خواهیم کرد.
مسیرهای روی دیوار بزرگ علم کوه
علم و دیوار شمالی آن از دیر باز مورد توجه کوهنوردان بوده است. در کنار کوهنوردان ایرانی، متخصصانی از کشورهای آلمان، فرانسه، انگلیس، ایتالیا و لهستان از مسیرهای مختلف صعود به دیوار داشته اند. مسیر از خط الراس آلمانی، مسیر فرانسوی، از اولین مسیرهایی است که در جناح تعیین شده است. مسیرهای روی دیوار بزرگ عبارتند از:
- هری روست/مسیر امیرعلایی
- مسیر آرش
- مسیر کرمانشاهی
- مسیر احسان
- مسیر ایتالیا (پاییز کریستال)
- مسیر ایران
- مسیر 48 لهستان
- مسیر راژیا
- مسیر کرجی
- مسیر همدانی
- مسیر فرانسه
- مسیر 52 لهستان
- مسیر شکوه
- مسیر بامداد
- مسیر اراکی
- مسیر تبریزی
مسیرهای صعود به قله علم‌کوه
راهنمای صعود به قله علم کوه؛ دومین قله بلند ایران، مسیرهای برای صعود به علم کوه وجود دارند که هر کدام چالش های خاص خود را دارند:
۱. مسیر جبهه جنوبی؛ صعود به علم کوه از حصارچال
✅ مناسب برای کوهنوردان نیمه حرفه ای
✅ ساده ترین و پرطرفدارترین مسیر صعود
✅ بدون نیاز به تجهیزات فنی
🔹 این مسیر، کلاسیک ترین و آسان ترین راه صعود به علم کوه محسوب شده و از طریق منطقه حصارچال انجام خواهد شد. صعود از این مسیر به شکل کوهپیمایی معمولی بوده و در تابستان، نیاز به تجهیزات فنی ندارد.
مسیر حرکت:
- حرکت از رودبارک به سمت ونداربن (با وسیله نقلیه)
- شروع کوهپیمایی از ونداربن تا دشت حصارچال (محل کمپ اصلی)
- ادامه صعود از مسیر یال جنوبی تا رسیدن به قله
📌 نکته: در این مسیر، چادر زدن در دشت حصارچال مرسوم می باشد و کوهنوردان معمولاً در یک روز صعود نهایی به قله را انجام خواهند داد.
۲. صعود به قله علم کوه از جبهه شمالی؛ سخت ترین مسیر کوهپیمایی
✅ مناسب برای کوهنوردان حرفه ای
✅ مسیر سنگین و طولانی، نیازمند توان بدنی بالا
✅ چالش برانگیزترین مسیر کوهپیمایی (بدون نیاز به دیواره نوردی)
🔹 مسیر جبهه شمالی علم کوه یکی از طاقت فرساترین مسیرهای کوهپیمایی ایران می باشد. این مسیر شامل گذر از یخچال های دائمی، شیب های تند و یال های سخت بوده و نیاز به تجربه کوهپیمایی طولانی در ارتفاع بالا دارد.
مسیر حرکت:
- حرکت از رودبارک به سمت کمپ سرچال
- عبور از یخچال های خرسان شمالی و ادامه مسیر تا گردنه
- صعود به قله از طریق یخچال ها و مسیرهای سنگی
📌 نکته: این مسیر به دلیل وجود یخچال های دائمی و احتمال ریزش بهمن در زمستان، بسیار خطرناک می باشد و تنها برای کوهنوردان حرفه ای توصیه خواهد شد.
۳. مسیر گرده آلمان ها؛ صعود با ترکیب کوهنوردی و صخره نوردی
✅ مناسب برای کوهنوردان حرفه ای با تجربه در صخره نوردی
✅ نیازمند طناب، هارنس و تجهیزات حمایتی
✅ یکی از زیباترین و هیجان انگیزترین مسیرهای صعود
🔹 مسیر گرده آلمان ها یکی از تاریخی ترین و فنی ترین مسیرهای صعود به علم کوه می باشد که اولین بار توسط کوهنوردان آلمانی کشف و صعود شد. این مسیر ترکیبی از کوهپیمایی، سنگ نوردی و عبور از یال های باریک و صخره ای است و نیازمند تجربه در فرود و حمایت طناب است.
مسیر حرکت:
- حرکت از رودبارک به سمت کمپ سرچال
- صعود به سمت گرده آلمان ها و شروع مسیر سنگی
- عبور از تیغه های صخره ای و صعود نهایی به قله
📌 نکته: مسیر گرده آلمان ها دارای بخش های فنی با شیب تند و پرتگاه های خطرناک می باشد، بنابراین استفاده از راهنمای باتجربه و تجهیزات ایمنی الزامی است.
۴. مسیر دیواره شمالی؛ مسیر دیواره نوردی حرفه ای
✅ مناسب برای دیواره نوردان حرفه ای و باتجربه
✅ سخت ترین مسیر صعود به علم کوه
✅ شامل صعود از دیواره ای ۶۰۰ متری
🔹 مسیر دیواره شمالی علم کوه یکی از مشهورترین دیواره های سنگ نوردی ایران و خاورمیانه می باشد. این مسیر تنها توسط سنگ نوردان حرفه ای قابل صعود بوده و نیاز به ابزارهای حمایت، طناب و کارگاه گذاری دارد. بسیاری از کوهنوردان برای صعود این دیواره، چندین روز در آن کمپ زده و مرحله به مرحله مسیر را طی خواهند کرد.
مسیر حرکت:
- حرکت از رودبارک به سمت کمپ سرچال
- ادامه مسیر به سمت پای دیواره شمالی
- صعود عمودی از دیواره ۶۰۰ متری تا قله
📌 نکته: دیواره شمالی دارای مسیرهای مختلف صعود می باشد که سختی آن ها متفاوت است. معروف ترین مسیرها شامل مسیر فرانسوی ها، مسیر لهستانی ها و مسیر هاری روست است.
مسیر هری روست، علم کوه، ایران
کدام مسیر برای شما مناسب است؟
- اگر تازه‌کار هستید و به دنبال صعود کوهپیمایی ساده می باشید، مسیر حصارچال (جبهه جنوبی) بهترین گزینه است.
- اگر تجربه کوهپیمایی حرفه ای را دارید و مسیر طولانی و سخت را می پذیرید، جبهه شمالی را انتخاب کنید.
- اگر به صخره نوردی علاقه دارید و می خواهید یک مسیر فنی را تجربه کنید، گرده آلمان ها مسیر ایده‌آل شما می باشد.
- اما اگر دیواره نورد حرفه ای هستید و چالش واقعی را می خواهید تجربه کنید، مسیر دیواره شمالی سخت ترین و فنی ترین انتخاب خواهد بود.
بهترین زمان برای صعود به علم کوه
تابستان (تیر و مرداد) بهترین فصل برای صعود به علم کوه می باشد، زیرا در این بازه زمانی شرایط جوی پایدارتر بوده و احتمال بارش برف و طوفان های شدید کاهش خواهد یافت. زمستان در علم کوه شرایط بسیار سختی داشته و به دلیل برف و یخ زدگی شدید، کولاک و کاهش دما تا منفی ۳۰ درجه سانتی گراد، صعود در این فصل فقط برای کوهنوردان بسیار حرفه ای توصیه خواهد شد.
یخچال های علم کوه
تاریخچه صعود و راهنمای صعود به قله علم کوه؛ دومین قله بلند ایران
مسیر اصلی
اولین مسیر روی دیوار در سال 1964 توسط هری روست و فضل الله امیرعلایی تعیین شد. این مسیر اصلی تا قله ادامه نداشت. در زیر قطعه با استحکام و دوام کمتر در برابر هوا و از هم پاشیدگی سطح به پایان می رسید. دو سال بعد، تیمی متشکل از 4 کوهنورد از باشگاه آلپاین فرانسه، 25 روز را صرف تعیین مسیر اصلی دیوار بزرگ کردند. مسیر آنها که به عنوان مسیر فرانسوی شناخته می شود، شامل بخشی از مسیر اصلی هری روست بود.
مسیر هری روست
قبل از قله، مسیر هری روست شامل بخش بسیار خطرناکی با کمترین سطح استحکام و دوام (حدود 150 متر) است. هری روست از این قسمت صعود نکرد، اما در سال 1968 یک تیم ایرانی معروف به ابرمرد (ابر انسان) به سرپرستی فریدون نجاهکار موفق به تعیین مسیری در این قسمت شد که تا قله ادامه دارد.
مسیر لهستان 48
در سال 1969، تیمی متشکل از 3 کوهنورد لهستانی 3 شب را بر روی دیوار گذراندند تا مسیر لهستانی 48 را تنظیم کنند. در بیشتر زمین های آن، این مسیر نیاز به لنگر انداختن دارد. یکی از آخرین زمین های آن، زمینی که به نام دوجورابی شناخته می شود، یک زمین مشترک با مسیر گورجیها 2009 است. پس از گذشت 20 سال از زمان تعیین شده، 2 کوهنورد ایرانی اولین افرادی بودند که به طور کامل از این مسیر صعود کردند.
مسیر 50 و 52 لهستان
در سال 1971 کوهنوردان لهستانی این مسیر را در شکاف بزرگ دیوار تعیین کردند. اما شکاف اصلی ناپایدار و خطرناک است، بنابراین صعود به آن نیاز به تکنیک های متفاوتی دارد. به همین دلیل زیاد صعود نمی کند.
در سال 1973، پس از 7 روز تلاش، 5 کوهنورد لهستانی مسیر مستقیمی را روی دیوار تعیین کردند که به عنوان مسیر 52 لهستانی شناخته شد. این مسیر قبل از رسیدن به قله از مسیر فرانسوی عبور می کند. مسیر 52 یک مسیر محبوب است. کوهنوردان بیشتر زمین های آن را با صعود کمکی به تاقچه قمقمه صعود می کنند. مسیر را تا انتها ادامه نمی دهند و برای رسیدن به قله به مسیر فرانسوی یا مسیر شکوه سوئیچ می کنند.
مسیر آرش/ مسیر لهستان 48 / مسیر ایرانی
در سال 1982، کوهنوردان از گروه های مختلف کوهنوردی در سراسر ایران برای ایجاد مسیرهایی در دیوار بزرگ علم کوه اقدام کردند. تیم کوهنوردی آرش در سال 1984 مسیر جدیدی را بین مسیر هری رست و مسیر 52 به پایان رساند. تیمی دیگر از طریق مسیر 48 لهستانی صعود به دیوار را آغاز کرد (که از زمان تعیین شده هنوز صعود نشده بود). اما آنها مسیر اشتباهی را در پیش گرفتند و وقتی فهمیدند تصمیم گرفتند مسیر اشتباه را ادامه دهند. مسیر جدیدی که تعیین کردند، مسیر ایرانیان، در سال 1362 به پایان رسید. کوهنوردان زیادی از این مسیر صعود نکرده اند.
مسیر شکوه
گروهی از کوهنوردان مسیر شکوه را از تاقچه قمقمه تا قله در سال 1366 تعیین کردند. این مسیر که در آن صورت معروف ابرو آویزان قرار دارد، در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد.
مسیر همدانی
در سال 1366 کوهنوردان همدانی 3 زمین در ضلع غربی مسیر 52 برپا کردند. پس از آن در سال 1368 کوهنوردان دیگر آن را تا طاقچه قمقمه ادامه دادند. سپس قسمت آخر مسیر تنظیم و به قسمت های قبلی متصل شد.
مسیر کرمانشاهی
تیمی متشکل از کوهنوردان ایتالیایی و ایرانی در سال 2020 مسیر کرمانشاهی را به پایان رساندند. صعود از این مسیر نیازمند صعود کمکی است و در پایان با مسیر هری روست مشترک است. بین جناح آلمان و مسیر ایران است.
مسیر کرجی
کوهنوردان کرج از سال 1379 شروع به تعیین مسیر بین مسیر 48 و شکاف مرکزی کردند و در سال 1388 به پایان رساندند. این مسیر و مسیر 48 در دوجورابی به هم می پیوندند.
مسیر ایتالیا (پاییز کریستال)
در سال 2001، 2 کوهنورد ایتالیایی 7 روز را صرف تعیین مسیر در سمت چپ شکاف مسیر هری روست، در کنار مسیر کرمانشاهی کردند. این مسیر که به عنوان سقوط کریستال شناخته می شود، دارای 9 زمین است و پس از هشتمین زمین خود (جایی که سنگ ناپایدار و خطرناک است) به مسیر هری روست می پیوندد .
مسیر اراکی و مسیر تبریزی
مسیر اراکی و مسیر تبریزی به ترتیب در سال های 1386 و 1387 راه اندازی شدند.
دیواره نوردی بزرگ علم کوه، ایران
حماسی ترین صعود های دیوار بزرگ علم کوه
سال های 1360 تا 1370 دوران انقلابی در صخره نوردی در ایران است. در همین سال ها بود که افرادی مانند حسین طالبی مقدم و دیگر کوهنوردان همدانی رکورد تاریخ صخره نوردی را بر روی دیوار بزرگ علم کوه به ثبت رساندند و در یک روز 3 زمین را صعود کردند. از دیگر صعودهای حماسی به دیوار بزرگ علم کوه، زمانی بود که حسین طالبی مقا مسیر همدانی را در 6 ساعت در سال 1367 تعیین کرد و سید حسین خوشچشم در سال 1990 یک صعود انفرادی از مسیر فرانسه در 4 ساعت و 25 دقیقه داشت. رکورد فوق العاده ای است
تجهیزات ضروری برای صعود به علم کوه
🔹 کفش کوهنوردی مناسب برای سنگلاخ و برف
🔹 لباس ضد آب، بادگیر و لباس گرم لایه لایه
🔹 کرامپون، یخ شکن و طناب مخصوص صعود های فنی
🔹 عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب برای محافظت از پوست و چشم ها
🔹 چادر کوهنوردی و کیسه خواب مخصوص ارتفاعات بالا
🔹 جی پی اس، نقشه و قطب نما برای مسیر‌یابی
🔹 تغذیه مقوی و آب کافی برای تأمین انرژی در طول مسیر
نکات ایمنی در مسیر صعود به علم کوه
✔ قبل از صعود، وضعیت آب و هوا را بررسی کرده تا با طوفان های ناگهانی مواجه نشوید.
✔ همیشه به صورت گروهی صعود کنید و از راهنما های محلی کمک بگیرید.
✔ در طول مسیر، بدن خود را به تدریج به ارتفاع بالا عادت داده تا دچار ارتفاع زدگی نشوید.
✔ اگر علائم سردرد، سرگیجه، تهوع یا ضعف شدید داشتید، فوراً به ارتفاع پایین‌تر برگردید.
✔ در مسیر دیواره نوردی، حتماً از تجهیزات فنی استاندارد مانند هارنس، طناب و کارابین استفاده کنید.
اقامت و کمپ در مسیر علم کوه
کوهنوردانی که قصد دارند چند روز در مسیر بمانند، می توانند در کمپ های اصلی زیر استراحت کنند:
- کمپ ونداربن: نقطه شروع مسیرهای صعود، مناسب برای شب‌مانی قبل از حرکت.
- کمپ سرچال: در ارتفاع ۳۸۰۰ متری، مکان مناسبی برای تطبیق با ارتفاع.
- کمپ حصارچال: در ارتفاع ۴۱۰۰ متری، بهترین مکان برای استراحت پیش از صعود نهایی.
چرا صعود به علم کوه یک تجربه خاص است؟
✅ تنوع مسیرها: از مسیرهای آسان کوه پیمایی تا مسیرهای فنی دیواره نوردی
✅ چشم اندازهای بی نظیر: قله های سر به فلک کشیده، یخچال های طبیعی و دشت های سرسبز
✅ چالش برانگیز و ماجراجویانه: صعود به یکی از سخت ترین قله های ایران
جمع بندی کلی:
قله علم کوه یکی از مهم‌ترین مقاصد کوهنوردی ایران می باشد که با مسیرهای متنوع و چالش های فنی، تجربه ای هیجان انگیز برای کوهنوردان رقم خواهد زد. برای یک صعود موفق، آمادگی جسمانی، تجهیزات مناسب و رعایت اصول ایمنی بسیار حیاتی است. اگر به دنبال یک ماجراجویی حرفه ای در طبیعت بکر ایران هستید، علم کوه گزینه ای ایده‌آل برای شما می باشد.
به پایان این مقاله رسیدیم، امیدواریم که مقاله “راهنمای صعود به قله علم کوه؛ دومین قله بلند ایران” مورد قبول شما بوده باشد. همچنین ممکن است بخواهید مقاله دیگر ما را در مورد عجیب ترین کوه های ایران را بینید.