تفاوت بین بیماری حاد و مزمن کوهستان چیست؟
کوهنوردی در ارتفاعات بالا یکی از چالش برانگیزترین فعالیت های طبیعی بوده که بدن انسان را در معرض شرایط خاصی قرار خواهد داد. در این میان، یکی از مهمترین خطراتی که ممکن است کوهنوردان را تهدید کند، بیماری ارتفاع می باشد. این بیماری در اشکال مختلفی بروز کرده و شدت آن می تواند از علائم خفیف تا مشکلات جدی و حتی مرگ متغیر باشد. یکی از نکات کلیدی برای درک بهتر این موضوع، شناخت تفاوت میان بیماری حاد و مزمن کوهستان می باشد. در ادامه مقاله تفاوت بین بیماری حاد و مزمن کوهستان چیست؟ با جزئیات علمی، علائم، علل و تفاوت های این دو نوع بیماری آشنا خواهیم شد تا بتوانیم در صعودهای بعدی، ایمنتر و آگاهانهتر عمل کنیم.
تفاوت بین بیماری حاد و مزمن کوهستان چیست؟
بیماری ارتفاع یکی از مشکلات شایع در صعود به ارتفاعات بالا بوده که در اثر کاهش فشار اکسیژن هوا به وجود خواهد آمد. این بیماری بسته به شدت و مدت زمان قرارگیری در ارتفاع، می تواند به دو نوع حاد (Acute Mountain Sickness – AMS) و مزمن (Chronic Mountain Sickness – CMS) تقسیم شود. شناخت تفاوت بین این دو نوع بیماری برای حفظ سلامت کوهنوردان، برنامه ریزی صحیح صعود و پیشگیری از خطرات جدی، اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه بهصورت علمی، تفاوت ها، علائم، علت ها و روش های درمان هر دو نوع را بررسی خواهیم کرد.
تعریف بیماری حاد کوهستان (AMS)
بیماری حاد کوهستان معمولاً در روزهای اولیه صعود به ارتفاع بالا (معمولاً بالاتر از ۲۵۰۰ متر از سطح دریا) بروز خواهد کرد. این بیماری نتیجه ناتوانی بدن در سازگاری سریع با کاهش اکسیژن می باشد. علائم آن معمولاً در ۶ تا ۱۲ ساعت پس از رسیدن به ارتفاع ظاهر شده و در صورت عدم توجه، می توانند به بیماری های خطرناکتری مانند ادم مغزی ارتفاع بالا (HACE) یا ادم ریوی ارتفاع بالا (HAPE) تبدیل شود.
علائم شایع بیماری حاد کوهستان:
- سردرد شدید و مداوم
- تهوع و استفراغ
- خستگی و ضعف عمومی
- بی خوابی یا خواب ناآرام
- کاهش اشتها
- احساس گیجی یا عدم تمرکز
علت بروز: کاهش ناگهانی فشار اکسیژن محیط و صعود سریع بدون زمان کافی برای تطبیق فیزیولوژیک بدن.
تعریف بیماری مزمن کوهستان (CMS)
بیماری مزمن کوهستان یا Monge’s Disease، نوعی اختلال طولانی مدت بوده که در افرادی بروز خواهد کرد که مدت زمان زیادی (ماه ها یا سال ها) در ارتفاعات بالای ۳۰۰۰ متر زندگی می کنند. در این حالت، بدن در واکنش به کمبود مزمن اکسیژن، گلبول های قرمز بیشتری تولید کرده تا اکسیژن بیشتری حمل کند. اما در نهایت، این واکنش جبرانی باعث افزایش بیش ازحد چگالی خون، فشار خون ریوی و مشکلات گردش خون خواهد شد.
علائم بیماری مزمن کوهستان:
- کبودی لب ها و انگشتان (سیانوز)
- تنگی نفس حتی در حالت استراحت
- خستگی مزمن و ضعف شدید
- اختلال در خواب
- سردرد و سرگیجه مداوم
- افزایش غیرطبیعی هموگلوبین خون
علت بروز: قرارگیری طولانی مدت در محیط های کم اکسیژن و واکنش بیش ازحد بدن برای جبران کمبود اکسیژن.
تفاوت اصلی بین بیماری حاد و مزمن کوهستان
| ویژگی ها | بیماری حاد کوهستان (AMS) | بیماری مزمن کوهستان (CMS) |
|---|---|---|
| زمان بروز | چند ساعت تا چند روز پس از صعود به ارتفاع | پس از زندگی طولانی مدت در ارتفاع بالا |
| علت اصلی | کاهش ناگهانی اکسیژن و صعود سریع | کمبود مزمن اکسیژن در بلند مدت |
| مدتزمان بیماری | کوتاه مدت و برگشت پذیر | بلند مدت و تدریجی |
| شدت علائم | از خفیف تا شدید، قابل درمان سریع | تدریجی، اما در صورت پیشرفت خطرناک |
| روش درمان | استراحت، توقف صعود، اکسیژن تراپی، نزول | انتقال به ارتفاع پایین، اکسیژن درمانی طولانی |
| گروه در معرض خطر | کوهنوردان و صعود کنندگان تازه وارد | ساکنان دائمی مناطق مرتفع |
پیشگیری از بیماری ارتفاع
برای جلوگیری از بروز هر دو نوع بیماری، رعایت چند نکته اساسی ضروری می باشد:
- صعود تدریجی: هر شب بیش از ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر افزایش ارتفاع نداشته باشید.
- استراحت کافی: یک روز استراحت به ازای هر ۱۰۰۰ متر صعود به بدن کمک می کند سازگار شود.
- نوشیدن آب فراوان: کم آبی باعث تشدید علائم خواهد شد.
- پرهیز از الکل و دخانیات: این مواد جریان اکسیژن در خون را کاهش می دهند.
- تغذیه مناسب: مصرف کربوهیدرات ها و ویتامین ها برای تولید انرژی در ارتفاع بالا مفید می باشد.
جمع بندی کلی:
در پاسخ به پرسش تفاوت بین بیماری حاد و مزمن کوهستان چیست؟ باید گفت که تفاوت اصلی در مدت زمان قرارگیری در ارتفاع بالا، شدت واکنش بدن و نوع تطبیق فیزیولوژیک می باشد. بیماری حاد معمولاً موقتی و ناشی از صعود سریع بوده، در حالیکه بیماری مزمن نتیجهی سال ها زندگی در شرایط کم اکسیژن می باشد. آگاهی از این تفاوت ها و توجه به علائم اولیه می تواند از بروز آسیب های جدی و تهدیدکنندهی زندگی جلوگیری کند.
به پایان این مقاله رسیدیم، امیدواریم که مقاله “تفاوت بین بیماری حاد و مزمن کوهستان چیست؟” مورد قبول شما بوده باشد. همچنین ممکن است بخواهید مقاله دیگر ما را در مورد “بیماری حاد کوهستان چیست؟” را هم ببینید.