معرفی کامل سه قله مرتفع ایران

دماوند، بلندترین کوه آتشفشانی آسیا

معرفی کامل سه قله مرتفع ایران: در میان معرفی قله های ایران دماوند حرف اول را میزند، دماوند در رشته کوه البرز میانی و در جنوب مازندران قرار دارد. این قله 5610 متر ارتفاع دارد و بلندترین قله در بین رشته‌کوه‌های ایران و دومین قله مخروطی شکل پس از فیجی در ژاپن است.

کوه دماوند در قسمت مرکزی رشته کوه البرز و در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد.

از نظر تقسیمات کشوری در استان مازندران قرار دارد که زمانی که هوا صاف و آفتابی است از شهرهای تهران، ورامین، قم و همچنین کرانه های دریایی خزر قابل رویت است.

این قله ی آتشفشانی 38500 سال پیش برای آخرین بار فوران کرده و امکان دارد این اتفاق مجدد رخ دهد. قطر دهانی قله دماوند از یخ پوشیده شده است و به 400 متر می رسد.

این کوه در فرهنگ ایرانی نماد صلابت، سربلندی و شکوه است. شاعران ایرانی وقتی می خواهند از ایستادگی و مبارزه با دشمن صحبت کنند، در اشعار خود از واژه دماوند استفاده می کنند.

حداقل دمای هوا در ارتفاعات دماوند

جالب است بدانید سرعت باد و طوفان در کوه دماوند معمولا بیش از 150 کیلومتر در ساعت می باشد که این سرعت در کوهپایه دماوند به 70 کیلومتر بر ساعت کاهش پیدا می کند و مسیر این بادها اکثر اوقات از سمت غرب و شمال غربی دماوند است،

همچنین فشار هوا در قله دماوند نصف فشار هوا در سطح دریا است، بلندترین نقطه در خاورمیانه و بلندترین آتشفشان در آسیا است. این یک آتشفشان بالقوه فعال است زیرا فومارول هایی در نزدیکی دهانه قله وجود دارند که گوگرد منتشر می کنند.

پوشش گیاهی

می توان گفت پوشش گیاهی این منطقه غنی می باشد، به طوری که بسیاری از گیاهان دارویی این منطقه در کتاب های معتبر گیاه شناسی یاد شده است.

روباه، شغال، بز، سگ، میش، گرگ، قوچ، گراز، خرگوش و پرندگان چون عقاب طلایی، کبک، بلدرچین و خفاش عمده ی حیات جانوری دماوند را تشکیل می دهد.

رودخانه های اطراف قله دماوند

علم کوه

معرفی کامل سه قله مرتفع ایران: یکی از زیباترین مناطق کوهستانی ایران است. قله علم کوه با 4848 متر ارتفاع پس از دماوند دومین نقطه مرتفع ایران است. علم کوه در استان مازندران قرار دارد و برای علاقه مندان به گل و گیاه و همچنین باغداری مانند بهشت است.

بنابراین هر ساله در فصل بهار تورهای گیاهی مختلفی در علم کوه برگزار می شود. کوهی معروف است و شهرت آن به دلیل سختی کوهنوردی است. دیواره شمالی آن مسیر سخت و فنی برای صعود است.

موقعیت جغرافیایی

علم‌کوه در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان کلاردشت و در استان مازندران قرار گرفته‌است.

 کلاردشت نزدیک‌ترین شهر استان مازندران به این منطقه و پراچان و طالقان نزدیکترین شهرها در استان البرز به علم‌کوه هستند. از جبههٔ شمالی این کوه مشرف به کلاردشت و در جبهه جنوبی نیز این کوه مشرف به طالقان است.

یخچال‌های علم کوه

مجموع قلل تخت سلیمان دراستان مازندران بخش کلاردشت حدفاصله دره طالقان وجنگل‌های عباس آباد وشهسوار منطقه‌ای بسیار سرد با قلل مرتفعی است که از آن می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین ناحیه کوهستانی یخچالی درایران نام برد.

مجموع یخچال‌های علم کوه در ارتفاع حدودی 400متر و درمیان قلل گرانیتی تخت سلیمان شده‌اند.

این یخچال‌ها به نام‌های سرچال، علم چال، تخت سلیمان،مرجیکش، خرسان،هفت خوان،چالون،شانه کوه واسپلیت معروف هستند. به علت همین یخچال‌های بزرگ دائمی، آب مصرفی در سرچشمه‌های متعدد آن یافت می‌شود.

دیواره های علم کوه

در جبههٔ شمالی این قله، دیواره‌ای به طول ۶۵۰ متر وجود دارد که یکی از زیباترین و مشکل‌ترین دیواره‌های دنیا به‌شمار می‌رود. منطقهٔ علم کوه دارای ۴۷ قلّهٔ بالای ۴۰۰۰متر است.

جبههٔ شمال-شمال شرقی قلهٔ علم کوه از یک دیوارهٔ تقریباً ۵۵۰ متری گرانیتی تشکیل شده.

اگر جایی ارتفاع ۸۰۰ متر برای این دیواره ذکر شده، اشتباه نیست چرا که یخچال علم چال به ارتفاع تقریبی – میانگین ۴۰۵۰ متر در پای این دیواره با شیب نسبتاً تندی به آن رسیده‌است؛ و ارتفاع تقریبی ۸۰۰ متر که بعضاً در منابع ذکر شده با احتساب این قسمت می‌باشد.

جنس این دیواره از نوع گرانیت متخلخل و به رنگ حنایی روشن است.

از دیر باز قلهٔ علم کوه و دیوارهٔ آن مورد توجه کوهنوردان بوده‌است. نه تنها کوهنوردان ایرانی، بلکه کوهنوردان آلمانی، فرانسوی، انگلیسی، ایتالیایی و… نیز بر روی مسیرهای متعدد این دیواره صعود انجام داده‌اند.

مسیر گردهٔ آلمان‌ها-فرانسوی‌ها از اولین مسیرهای گشوده شده روی گرده این دیواره می‌باشد.

چه زمانی به قله علم کوه صعود کنیم؟

بهترین زمان صعود به علم کوه نیمه دوم تیر است. پاییز و زمستان علم کوه با برف سنگین، طوفان و ریزش متوالی بهمن‌های سنگین همراه است بهار هر سال نیز این وضعیت ادامه دارد.

مسيرهای صعود به علم کوه

با توجه به ارتباط علم کوه با کوه‌های اطراف و وجود دیواره و گرده، برای رسیدن به آن راه‌های بسیاری وجود دارد. مسیرهای رایج صعود به قله علم کوه را می‌توان به دو مسیر جنوبی، یک مسیر شمالی و یک مسیر دیواره‌نوردی تقسیم‌بندی کرد.

1-مسیر جبهه جنوبی:مسیر کوهپیمایی که از رودبارک آغاز می‌شود و با گذر از ونداربن، تنگ گلو و حصارچال از سمت جنوبی به قله علم کوه می‌رسد، ساده‌ترین مسیر صعود به قله علم کوه است که معمولا با شبمانی در دشت حصارچال همراه است.

2-مسیر جبهه شمالی: مسیر کوهپیمایی شمالی هم از رودبارک آغاز می‌شود و با گذر از ونداربن، جانپناه سرچال، علم چال و گردنه سیاه سنگ از سمت شرق به قله علم کوه می‌رسد. این مسیر به عنوان یکی از سخت‌ترین مسیر‌های کوهپیمایی در ایران محسوب می‌شود و غالبا با یک شبمانی در جانپناه سرچال همراه است.

3-مسیر گرده آلمانها: مسیر کوهنوردی که از رودبارک آغاز می‌شود و با گذر از ونداربن، جانپناه سرچال، علمچال و گرده آلمانها دقیقا از سمت شمال به قله علم کوه می‌‌رسد. این مسیر از لحاظ زمانی کوتاه‌تر از مسیر سیاسنگ است ولی نیازمند ابزار فنی می‌باشد و مانند آن، غالبا با یک شبمانی در جانپناه سرچال همراه است.

4-مسیر دیواره شمالی: مسیر دیواره‌نوردی هم از رودبارک آغاز می‌شود و با گذر از ونداربن، جانپناه سرچال، علم چال و دیواره شمالی به قله می‌رسد که با توجه به تعدد مسیرهای دیواره علم کوه صعود متفاوتی خواهد بود.

سبلان

معرفی کامل سه قله مرتفع ایران: کوه سبلان با 4811 متر ارتفاع، سومین آتشفشان مرتفع و گسترده‌ترین آتشفشان بین کوه‌های ایران در فاصله ۳۵ کیلومتری غرب شهر اردبیل و ۲۵ کیلومتری جنوب‌شرقی مشگین‌شهر قرار گرفته است.است. چشمه های آب گرم و معدنی به اندازه بازدیدکنندگان، مردم محلی را به خود جذب می کنند.

آبگرم‌های طبیعی در دامنه کوه، طبیعت زیبا و منحصربه‌فرد و وجود یخچال‌ها و برف دائمی که موجب ساخت پیست اسکی آلوارس شده، از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های این کوهستان هستند.

گردشگران برای غواصی در آبگرم های گرم و رهایی از بیماری های خود به شهرستان سبلان سفر می کنند. به عبارت دیگر، چشمه های گوگردی گرم آن، قدرت شفابخشی زیادی به ویژه در برابر بیماری های پوستی دارد.

ابعاد دریاچه

ابعاد دریاچه ۱۴۰ در ۸۰ متر است که اگر در قسمت جنوبی آن بایستید، ۲۵ متر از سطح دریاچه را می‌توانید اندازه‌گیری کنید.

همچنین قسمت جنوبی این دریاچه به دلیل اینکه در تمام طول سال، آفتاب بر آن نمی‌تابد دارای پوشش برف و یخچال است. صخره‌ها و سنگ‌های آتشفشانی عظیمی دور تا دور دریاچه را پوشش داده‌اند که از جنس بازالت، آندزیت و تراکیت بوده و تا درون دریاچه امتداد یافته‌اند.

دریاچه در تمام طول سال به جز ماه‌های تابستان از اوایل تیر تا اوایل شهریور یخ بسته است.

تعداد قله ها

سبلان در مجموع دارای سه قله مشهور است. بزرگ‌ترین قله به سلطان (سلطان ساوالان) شهره است. دو قله دیگر نیز قله هرم و قله کسری است.

سبلان کوهی آتشفشانی و غیرفعال است که از دره قره‌سو در شمال غرب اردبیل شروع شده و در سمت شرقی غربی تا کوه قوشاداغ امتداد دارد.

مخروط آتشفشانی چینه‌ای سبلان را گدازه‌های سطحی به وسعت ۱۲۰۰ کیلومتر مربع اشغال کرده است.

این کوه به خاطر چشم انداز زیبای خود شناخته شده است و یکی از کوه های مقدس مهم است. بر اساس برخی باورها، کوه سبلان سال‌ها محل تعمق زرتشت بوده است، بنابراین سبلان در آیین زرتشتی مکانی مقدس است. عشایر شاه ساوان در تابستان در اطراف سبلان زندگی می کنند. بر اساس باورهای عشایری، وقتی همه برف ها آب شوند، دنیا نابود می شود.

دسترسی به قله

رایج‌ترین مسیر صعود به قله سبلان در شمال‌شرقی قرار دارد که از آبگرم شابیل در جنوب شهر لاهرود در جاده اردبیل به مشگین‌شهر شروع و با عبور از پناهگاه یا همان حسینیه سبلان به وسیله یال شرقی به قله منتهی می‌شود.

مسیر پناهگاه تا قله سبلان دارای پاکوب است و پرچم‌های راهنما هم در امتداد آن به چشم می‌خورند.

برای صعود به قله سبلان حتی اگر کوهنوردی مبتدی باشید هم می‌توانید این مسیر را به سادگی و طی چند ساعت (در طول تابستان) طی کنید.

مسیر دوم نیز مسیر غربی است که از دریاچه‌ قره‌گل آغاز می‌شود و از هرم چال و یخچال بزرگ می‌گذرد. در مسیر غربی یک پناهگاه نیز وجود دارد.

سخت‌‌ترین راه صعود به قله‌ سبلان جبهه جنوبی سبلان است که از پیست اسکی آلوارس و یال شرقی می‌گذرد. در این مسیر پناهگاهی وجود ندارد، پس باید برنامه‌ حرکت را طوری تنظیم کنید که شب را کنار چادرهای عشایر بمانید.

اگر قصد دارید خود را به چالش بکشید و از سخت‌ترین مسیر عبور کنید، باید مسیر جنوبی را انتخاب کرده و از سمت جنوب قله به سوی آن صعود کنید. بهتر است بدانید که این مسیر هیچ پناهگاهی ندارد و سنگ‌های بزرگی نیز در سر راه قرار گرفته است.

بهترین زمان صعود به قله سبلان از حدود ماه‌های خرداد و تیر تا پایان شهریور است که دمای هوا بالاتر و شرایط جوی مناسب‌تر است.

آب و هوای

در بهار هر سال و بخصوص ماه‌های فروردین و اردیبهشت قله سبلان مواجه با هوای طوفانی است. از ماه‌های خرداد و تیر که فصل صعود به قله سبلان آغاز می‌گردد تا پایان شهریورماه هوا از پایداری بیشتری برخوردار است ولی در تمامی بعدازظهرها غالباً با هوای ابری و باران در ارتفاعات توام است.

آب مصرفی در تابستان و ایام صعود از ماحصل ذوب برف‌های قله فراهم می‌گردد و در پایین‌دست آب بسیار کم می‌باشد. این آب‌ها از 9 صبح شروع به ذوب و جاری شدن و تا ساعت 18 هر روز مجدد یخ می‌زند.

مسیر شمال‌شرقی (پناهگاه سبلان)

رایج‌ترین مسیر برای صعود به قله سبلان مسیر شمال‌شرقی یا پناهگاه سبلان است. این مسیر برای کوهنوردانی که اولین صعودشان بوده و راهنما هم ندارند بهترین مسیر می‌باشد.

راه ماشین‌رو تا پناهگاه سبب شده اغلب کوهنوردان ناآشنا به محل، به راحتی خود را به پناهگاه برسانند. ارتفاع پناهگاه سبلان در حدود 3700 متر است و از طرف دیگر مسیر پناهگاه تا قله کاملا پاکوب بوده و مشخص است و در بیشتر قسمت‌های مسیر پرچم‌های راهنما وجود دارد.

صعود به قله از طریق یال شرقی بعد از پناهگاه با عبور از شیب‌های تند سنگلاخی ارتفاع گرفته در حدود 4700 متری از شیب کلی آن کاسته شده و در محل موسوم به سنگ محراب با شیبی ملایم به دهانه آتشفشان و دریاچه زیبا و با شکوه آن می‌رسید که قله سبلان محسوب می‌شود.

مسیر دیگر برای رسیدن به پناهگاه سبلان که زیباتر و خلوت‌تر از مسیر شابیل است مسیر قوتورسویی است. در این مسیر باید مبدأ حرکت به سمت پناهگاه را آبگرم قتورسویی انتخاب کرد.

مسیر جبهه جنوبی

پیست اسکی آلوارس مبدا صعود از جبهه جنوبی می‌باشد. پیست اسکی آلوارس از سرعین حدود 30 کیلومتر فاصله دارد و راه آن آسفالت می‌باشد. قبل از رسیدن به پیست اسکی تقریبا 200 الی 300 متر مانده به پیست اسکی آلوارس در سمت چپ راه شوسه عشایر به چشم می‌خورد، که در امتداد کوه بالا می‌روید.

مسیر را می‌توان با ماشین شاسی‌بلند در حدود 20 دقیقه تا محل چای گوزی که اولین چادر عشایرنشین موجود در مسیر که به علی اوباسی شناخته می‌شود و در این محل قرار دارد طی کرد و پیاده حدودا 2 ساعت زمان خواهد برد.

در مسیر جبهه جنوبی هیچ پناهگاه یا جانپناهی وجود ندارد و بایستی برنامه صعود طوری تنظیم شود که بتوان در کنار چادرهای عشایر شب را سپری کرد.

مسیر جبهه غربی

مسیر رضوان دره بسیار زیبا است و برای رسیدن به آن باید از روستای کوهستانی موییل گذشت و در جاده زمین گرمایی ادامه مسیر داد. در مسیر باید از کنار قوردلی گول عبور کرد. این منطقه یکی از زیباترین مناطق اطراف سبلان می‌باشد. در جنوب این  برکه زیبا قله هرم و قله کسری قرار دارند و در روبرو قله سلطان، مغرور و سترگ قد علم کرده است.

سپس در دره‌ای که بین کسری و هرم از یک طرف و ارتفاعاتی که به قله سلطان منتهی می‌شوند، از طرف دیگر قرار دارد ادامه مسیر می‌دهیم. این دره به هرم چال معروف است و ادامه آن به یخچال عظیم هرم منتهی می‌شود.

هدف ما معرفی کامل سه قله مرتفع ایران بود تجربیات خود را از کوهنوردی با ما به اشتراک بگذارید.